POSIŁKI W STAROŻYTNYM RZYMIE

Obecnie pierwszym skojarzeniem dotyczącym kulinarnego aspektu Rzymu, jakie nasuwa nam się na myśl, jest zapewne PIZZA. Jednak, czy ta współcześnie popularna potrawa zawsze królowała na stole Rzymian? Czym zatem posilali się ludzie w starożytnym Rzymie?

W pierwszych wiekach istnienia miasta na stołach Rzymian były skromne potrawy, te jedynie które można było przyrządzić z artykułów, jakie dostarczała uprawiana ziemia i hodowla bydła. Podstawowym daniem była gęsta rozgotowana papka. Puls, przygotowana z przemielonego prosa, jęczmienia, pszenicy lub roślin strączkowych i pozostała ona głównym posiłkiem ludności ubogiej i wojska. Sztuka kulinarna rozwinęła się w Rzymie dopiero w III w. p.n.e. Poniżej podaję, dla żądnych wrażeń czytelników, przepis na jeden z rodzajów PULS.

Zdrowe żywienie, 5 posiłków dziennie?

U Rzymian ustalone były trzy posiłki w ciągu dnia
- wcześnie rano –pierwsze śniadanie, ientaculum- składało się z chleba, sera, owoców, mleka lub wina. Dzieci zabierały śniadanie do szkoły, ze względu na wcześnie rozpoczynające się lekcje
- około południa- drugie śniadanie, prandium- rzadko podawano do stołu, gdyż była to raczej zimna przekąska, mogły to być zimne potrawy mięsne, ryby, ser, owoce, wino
-w późnych godzinach popołudniowych – obiad, cena- posiłek najobfitszy, dania podawane na gorąco.

Składał się z trzech zasadniczych części :

1) gustus, gustatio- przekąski, wśród których pierwszym daniem były jaja. Jako napój podawano mulsum- wino zaprawione miodem.

2)główna część obiadu- wiele dań mięsnych i rybnych z dodatkiem warzyw i sałat; na wystawnych przyjęciach podawano ponadto różne odmiany ostryg, ślimaki, małże.

3) Na koniec podawano deser secundae mensae; przy większych przyjęciach ta część obiadu, zwana commissatio. Podawano owoce świeże, suszone, orzechy i ostre przysmaki, które miały pobudzać pragnienie, gdyż wina były główną treścią commissatio.

Na deser składały się owoce, zarówno z sadów italskich, jaki i importowane z zagranicy. Te ostatnie dostawały się na stół w bogatych domach. Podawano jabłka, gruszki, śliwki, czereśnie, granaty, figi, orzechy, kasztany, winogrona, oliwki.

Dla ludzi ubogich warzywa często stanowiły jedyny posiłek, natomiast na stołach zamożnych stanowiły dodatek do mięsnych potraw. Najwięcej spożywano mięsa wieprzowego i koziego. Polowania dostarczały zajęcy, dzików. Popularne były też dania z ptactwa i ryb. Zamożni zakładali własne hodowle ryb i ptaków.
W zależności od epoki i zamożności domu pojawiały się na stole różne gatunki wina. Wino należało do podstawowych artykułów codziennego jadłospisu.

Gdzie jedzono?

Początkowo miejscem spożywania posiłków w domu było atrium, a kiedy wprowadzono typ domu grecko-rzymskiego, przeniesiono je do triclinium. W czasach najdawniejszych do posiłków zasiadano przy stołach, później mężczyźni zaczęli zajmować na sofach pozycję półleżącą. Stół był kwadratowy, sofy ustawiano z trzech stron. Czwarta strona pozostawała wolna, by niewolnicy mieli swobodny dostęp przy podawaniu posiłków. Na stole stawiano tylko naczynie z winem, solniczkę i ocet; potrawy roznosili niewolnicy, po czy odnosili półmiski na boczne stoły. Używano serwetek do otarcia ust i rąk, gdyż nie posługiwali się sztućcami, jedzono palcami.